به گزارش خبرنگار مهر، حمیدرضا نوربخش مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر در نشست رسانهای که روز دوشنبه ۲۳ شهریورماه در محل انجمن موسیقی ایران برگزار شد، با بیان این نکته که بیان برخی از مسائل مربوط به جشنواره در فضای غبارآلود آن روزها امکانپذیر نبود، بیان کرد: وقتی که استارت جشنواره سی و یکم زده شد، ما در فضای غبارآلودی بودیم که موارد و مسائلی که درباره جشنواره مطرح میشد، تحت تأثیر این فضا قرار داشت. به طوری که میتوان گفت مطرح شدن مسائل مرتبط با خانه موسیقی، انتقاد برخی از دوستان درباره تغییرات جشنواره، اعطای حکم دبیری دکتر ریاحی برای جشنواره سی و یکم و مسائلی از این دست باعث شده بود که فضای غبارآلودی در جریان برگزاری جشنواره موسیقی فجر به وجود بیاید. به همین جهت ما تصمیم گرفتیم تا در یک وقت لازم و بهتر به مسائل حاشیهای جشنواره بپردازیم و به نظر میآید هماکنون فرصت خوبی است که میتوانیم با یک نگاه واقعبینانه، ماجرای جشنواره را دنبال کنیم.
از «اتاق شیشهای» جشنواره فرار نکردیم
وی با اشاره به ماجرای «اتاق شیشهای» که در نشست خبری جشنواره موسیقی فجر به آن اشاره کرده بود، تصریح کرد: بنده طی ماههای گذشته به قولی که مبنی بر ارائه گزارش شفاف مالی جشنواره به رسانهها داده بودم، پایبندم اما این تأخیری که درباره این موضوع اتفاق افتاده، به دلیل این بود که میخواستیم به یک جمعبندی مالی کامل برسیم و تا پایان تسویهحسابها صبر کنیم تا بتوانیم به عدد و رقم دقیقی برسیم. من باز هم تأکید میکنم که به هیچ عنوان نیت این را نداشتیم که از «اتاق شیشهای» فرار کنیم.
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر ادامه داد: جشنواره موسیقی فجر ساختاری را پیگیری میکرد که در ۳۰ دوره قبلی نیز این ساختار را تجربه کرده بود و میتوان گفت این دبیر جشنواره بود که مسئولیت تمام اتفاقات مربوط به جشنواره را عهدهدار میشد. البته ما عنوانی به نام «رئیس جشنواره» را نیز داشتیم اما همگان میدانند که این عنوان، یک عنوان تشریفاتی بود که مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد عهدهدار آن بود. به هر ترتیب ما نمیخواستیم و نمیخواهیم که کارهای دوره قبل را کتمان کنیم و بگوییم که بزرگان موسیقی در دورههای گذشته حضور نداشتند اما بر این باوریم که جشنواره موسیقی فجر ساختاری نداشت که به صورت مستمر و متوالی شاهد حضور بزرگان موسیقی باشد. البته که این جشنواره در دورههایی خوب بود و در دورههایی هم بد اما ساختار طبیعی به شکلی بود که رغبت چندانی برای حضور بزرگان وجود نداشت.
یک جشنواره دولتی به جشنوارههای موسیقی اضافه میشود
نوربخش با اشاره به حاشیههای مربوط به حذف بخشهای رقابتی و نسلیدیگر جشنواره توضیح داد: در زمان برگزاری دوره سی و یکم، صحبتهایی مطرح شد که بنده قصد حذف دو بخش رقابتی و نسلیدیگر جشنواره موسیقی فجر را دارم. در حالی که بنده معتقد بودم اگر بخش رقابتی در جشنواره وجود نداشته باشد، به این دلیل است که نمیخواستیم این گروهها بیایند، در جشنواره حضور داشته باشند و به امان خدا سپرده شوند. چرا که بر این مبنا کمک زیادی به ماجرا نمیکردیم. بنابراین ما اصلاً نگاه حذفی به این ماجرا نداشتیم. برعکس تمام انگیزه من این بوده که به ادامه جریان موسیقی کمک کنیم و فضایی را ایجاد کنیم که بخش رقابتی در جایگاه ویژهای قرار داده شود.
وی افزود: در ابتدا تصمیم بر این بود که بخشهای رقابتی و نسلیدیگر جشنواره در جشنواره موسیقی جوان گنجانده شود اما دیدیم که چنین فضایی برای جشنواره موسیقی جوان به دلیل ردهبندی گروههای سنی وجود ندارد. از این جهت طبق طراحیهایی که انجام گرفته، از این پس برنامهریزیهایی برای برگزاری جشنواره گروهنوازی کلید میخورد که این رویداد یک جشنواره وزین و سنگینی برای هنرمندان شرکتکننده خواهد بود که بر اساس آن علاوه بر یک رقابت سالم و درست، گروههای شرکتکننده از حمایت مراکز مختلف دیگر برخوردار خواهند شد که اگر بتوانیم این موضوع را به سرانجام برسانیم، کار مفیدی انجام دادهایم.
چطور میتوانم موسیقی مورد علاقهام را نفی کنم؟
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر درباره بخش نسلیدیگر نیز گفت: اساساً سلیقه شخصی من همان موسیقی است که در بخش نسلیدیگر جشنوارههای موسیقی فجر طی ادوار گذشته وجود داشت. بنابراین وقتی که من بر این باورم که بخش نسلیدیگر یکی از وزینترین بخشهای جشنواره موسیقی فجر است، چطور میتوانم بگویم به درد نمیخورد؟ من فقط بر این باورم که باید تلاش شود که این بخش بیشتر دیده شود. بر همین مبنا طی آماری که استخراج کردم، احساس کردم جشنواره موسیقی فجر برای دیده شدن این بخش فکری نکرده است. به همین جهت آمدیم در جشنواره موسیقی فجر سال گذشته ماجرای «اپنینگ» را به اجراهای پرطرفدار جشنواره اضافه کردیم که هنرمندان مستعد موسیقی در آغاز اجرای هر کنسرت پرطرفدار، برنامهای را برگزار خواهند کرد.
نوربخش بیان کرد: من باز هم تکرار میکنم که هیچ نگاه حذفی به این بخش نداشتم، فقط بر این باور بودم اگر اتفاقات سر جای خودش قرار بگیرد، اتفاقات بهتری میافتد کما اینکه این ژانر موسیقی، سبک کاری من در عرصه خوانندگی است. پس چطور میتوانم به موسیقی که دوست دارم بیشتر به آن بپردازم، بگویم که باید از سیکل برگزاری جشنواره حذف شود.
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر در ادامه این نشست رسانهای با بیان این نکته که در هیچ دورهای از جشنواره موسیقی فجر، گزارش مالی ارائه نشده، تأکید کرد: من امروز اینجا آمدم تا با شهامت کامل در مورد هزینههای مالی جشنواره سی و یکم موسیقی فجر توضیحاتی را ارائه دهم و امیدوارم که این توضیحات بتواند به شبهات و حاشیههایی که پیرامون مسائل مالی جشنواره مطرح شده بود، پاسخ لازم را بدهد.
برای حضور آقای ریاحی راه دیگری نداشتیم
مدیرعامل خانه موسیقی در پاسخ به پرسشی مبنی بر نحوه حضور حسن ریاحی در جشنواره سی و یکم موسیقی فجر گفت: بعد از برگزاری مراسم اختتامیه دوره سیام جشنواره، آقای دکتر حسن ریاحی به عنوان دبیر دوره سی و یکم معرفی شد که در آن موقع بحثی پیرامون حضور من در جشنواره وجود نداشت اما بعد از برگزاری مراسم اختتامیه، صحبتهایی با من مطرح شد که جشنواره به شکل دیگری برگزار شود که من بر اساس شرایطی که داشتم و حرفهایی که زده شد، پذیرفتم تا به عنوان رئیس جشنواره سی و یکم فعالیت خودم را آغاز کنم. بنابراین شکل درستی نداشت که ما به دلیل معرفی آقای ریاحی به عنوان دبیر ماجرا را کنار بگذاریم.
وی افزود: نقشی که آقای ریاحی در این دوره از جشنواره بر عهده داشتند، همان نقشی بود که به نوعی در دورههای گذشته نیز عهدهدار آن بودند. ولی ما با یک موضوعی مواجه بودیم که واقعاً راه دیگری برای حل آن نداشتیم. ما باید ایشان را با تغییراتی که در جشنواره ایجاد کرده بودیم، مجاب میکردیم که با این فضا کار را ادامه دهند که خوشبختانه این هنرمند با بزرگواری کامل با ما همراه شده و در توسعه گسترش جشنواره به ما کمک کردهاند. به هر حال بحثهای اجرایی جشنواره موسیقی فجر حتی قبل از حضور بنده به عهده انجمن موسیقی بود که آقای ریاحی در این راستا مسئولیتی نداشتند و فقط به عنوان مسئول علمی به کارهای جشنواره میپرداختند. حتی زمانی که مؤسسه توسعه هنرهای معاصر نیز وارد جریان کاری جشنواره شد نیز این موضوع بر اساس رویه قبلی وجود داشت.
دیدگاههایی که ترس از کمرنگ شدن داشتند
نوربخش با اشاره به تغییرات ساختاری که در برگزاری دوره سی و یکم جشنواره موسیقی فجر اتفاق افتاد، گفت: ما بر اساس یک طرح و نقشهای کاملاً تغییر داده شده، وارد موضوع جشنواره شدیم و اساس این تغییرات نیز بر این مبنا بود که بار دولت و دخالت آن در جشنواره موسیقی فجر کم شده و مؤسسات خصوصی وارد بحث اجرایی کار شدهاند. در ابتدا موضوعی بود که یک شرکت یا مؤسسه اقتصادی بیاید و کل ماجرای مالی جشنواره را بر عهده بگیرد اما در ادامه که کار را پیش بردیم، دیدیم به دلیل برخی از نگاههای ابهامآمیزی که در این زمینه وجود داشت، میسر نیست که کار را به صورت کامل به بخش خصوصی واگذار کنیم، چرا که در این زمینه نیز سابقه روشنی وجود نداشت.
وی افزود: البته نگاه تردیدآمیزی نیز در این ماجرا وجود داشت که متوجه شدند نقششان در نحوه برگزاری جشنواره کمرنگ شده، بنابراین مقاومتهایی را به وجود آوردند که باعث نگاه تردیدآمیزی در حوزه ورود بخش خصوصی به جشنواره شد. همین موضوع باعث شد که طرح ورود بخش خصوصی به درون جشنواره مثله شود و ماجرای ورود شرکتهای خصوصی تقریبا منتفی شد. چرا که طبق برآوردی که انجام گرفته بود، ما هر جور محاسبه کردیم، متوجه شدیم که هر شرکتی که وارد ماجرای جشنواره شود، در نهایت دو میلیارد تومان بدهکار خواهد شد. بنابراین فضا به سمتی هدایت شد که بخشی از مسائل اجرایی جشنواره به پیمانکار واگذار شد.
نوربخش در جواب به این سؤال که آیا برادران پورناظری اصلیترین نقش را در برنامهریزی و هدایت راهبردی جشنواره موسیقی فجر به عهده داشتند، توضیح داد: از من برنمیآید که وابسته کامل به این دو نفر باشم. مگر من آدم ناآشنایی در حوزه موسیقی هستم که بخواهم تمام و کمال اختیاراتم را بر عهده این دو هنرمند بگذارم. من باید بگویم که در دورههای مختلف جشنواره موسیقی فجر به عنوان عضو اصلی شورای سیاستگذاریها حضور داشتم. گاهی اوقات به جشنواره غُر میزدم، گاهی اوقات هم طرح و برنامههایی داشتم که فکر میکردم میتوانم به ظرفیتهای جشنواره بیفزایم. از این جهت اصلاً اینطور نیست که شما فکر کنید به دلیل حضور تهمورس پورناظری و سهراب پورناظری، تمام هدایتهای راهبردی جشنواره بر عهده این دو نفر بوده و بنده تمام و کمال در اختیار آنها بودم.
حاشیههای بلیتفروشی اینترنتی جشنواره
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر درباره حاشیههای پیش آمده پیرامون حضور سامانههای جدیدالتاسیس فروش بلیت جشنواره موسیقی فجر، گفت: ما برای اولین بار آمدیم و با همه سامانههای معتبر فروش بلیت موسیقی مکاتباتی را انجام دادیم و به آنها اعلام کردیم تا پیشنهادات خود را درباره نحوه فروش بلیت جشنواره اعلام کنند. یکی از این موارد بحث پیشپرداختها بود که ما برای اولین بار مبلغ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان از سه سامانه فروش بلیت، پیشپرداخت دریافت کردیم که بر اساس آن و انتخابی که انجام گرفت، کارهای مربوط به بلیت فروشی انجام شد.
وی درباره شبهات مطرح شده پیرامون سامانه «میرسی» نیز توضیح داد که سامانه «میرسی» نیز مانند سامانههای دیگر از متقاضیان فروش بلیت جشنواره بود که برای ما به هیچ عنوان از درجه اعتبار بالاتری نسبت به سامانههای دیگر برخوردار نبود، ضمن اینکه باید در اینجا به این موضوع اشاره کنم که در دورههای قبل ماجرای فروش بلیت جشنواره به شکلی بود که ستاد برگزاری جشنواره بدون هیچ پیششرط خاصی ماجرای فروش بلیت را به یک سایت خاص واگذار میکرد، موضوعی که ما در این دوره از جشنواره تلاش کردیم از آن جلوگیری کنیم.
برای جوایز جشنواره موسیقی فجر ۱۸۰ میلیون هزینه کردیم
حمیدرضا نوربخش در بخش دوم این نشست رسانهای که به ارائه گزارش مالی جشنواره اختصاص پیدا کرد، گفت: در سال ۹۴ هزینه اجاره سالنهای اجرای موسیقی تقریبا دو برابر شد، در صورتی که سال ۹۳ رقم اجاره سالنها حدود ۲۲۰ میلیون تومان بود اما در سال ۹۴ ستاد برگزاری جشنواره ۵۵۰ میلیون تومان برای اجاره سالنهای جشنواره اقدام کرد. ما در حوزه اهدای جوایز سال ۹۳، ۲۳ داور داشتیم که ۱۵۰ میلیون تومان هزینه جایزه و داوریها بود اما در سال ۹۴ و در دوره سی و یکم جشنواره با در نظر گرفتن ۷۸ داور، ۱۸۰ میلیون تومان هزینه جایزهها شد که این رقم ۱۴ درصد نسبت به دوره قبلی جشنواره تفاوت داشت. در رابطه با سهم سامانههای فروش اینترنتی بلیت هم باید بگویم که در دوره سیام به سایتها ۵ درصد از سهم کل فروش بلیت و در دوره سی و یکم به سایتها ۴ درصد اختصاص پیدا کرده است.
۹۰۰ میلیون تومان دستمزد گروههای داخلی جشنواره سی و یکم
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر در توضیح هزینههای گروههای شرکتکننده جشنواره نیز گفت: در دوره سیام (سال ۹۳) ۷۵ گروه داخلی در جشنواره شرکت کردند که برای حضور آنها ۶۰۰ میلیون تومان هزینه شد. اما در سال ۹۴ و در دوره سی و یکم۵۴ گروه شرکت کردند که با در نظر گرفتن درصد افزایش مبلغ دستمزدها حدود ۹۰۰ میلیون تومان برای اعطای دستمزد به گروههای داخلی هزینه شد. در حوزه هزینه گروههای خارجی سال ۹۳، ۱۳۰ میلیون تومان برای ۱۰ گروه هزینه شد اما در سال ۹۴ حدود ۴۰۰ میلیون تومان برای ۱۴ گروه مبالغ مختلفی در نظر گرفته شد.
اعلام هزینههای ستادی و پشتیبانی
نوربخش با اشاره به هزینههای ستادی، پشتیبانی و ایاب و ذهاب و دیگر هزینهها نیز بیان کرد: در سال ۹۳ مبلغی بالغ بر یک میلیارد تومان به هزینههای ستادی، پشتیبانی و ایاب و ذهاب اختصاص پیدا کرد اما ما در سال ۹۴ و در دوره سی و یکم مبلغ یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان هزینه کردیم که این رقم نسبت به دوره سیام جشنواره (سال ۹۳) ۳۰ درصد تغییر پیدا کرده است.
گزارش مالی فروش آثار به صحنه رفته در جشنواره سی و یکم
وی با اشاره به میزان فروش بخشهای مختلف جشنوارههای سیام و سی و یکم فجر نیز توضیح داد: در بخش موسیقی پاپ از مجموع ۱۶ اجرای دوره سیام جشنواره و ۱۳ هزار و ۹۶۱ صندلی، ما به فروشی معادل ۹۴۶ میلیون تومان دست پیدا کردیم اما در سال ۹۴ با در نظر گرفتن ۹ اجرای پاپ و مجموع ۹ هزار و ۹۶۲ صندلی فروخته شده، ۷۵۳ میلیون تومان فروش داشتیم. در بخش فروش آثار غیرپاپ نیز سال ۹۳، ۹۸ اجرا در تالارهای مختلف روی صحنه رفتند که با مجموع ۶ هزار و ۶۵۰ صندلی فروخته شده، شاهد فروش ۲۳۰ میلیون تومانی این بخش بودیم. این وضعیت در سال ۹۴(جشنواره سیو یکم) با در نظر گرفتن ۴۳ اجرا و ۱۹ هزار و ۴۷۵ صندلی به فروشی معادل یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون تومان رسیده است.
وی درباره میزان فروش آثار به صحنه رفته در بخش بینالملل نیز گفت: ۳۲ اجرا در دوره سیام جشنواره موسیقی فجر در بخش بینالملل جشنواره به اجرا پرداختند که از مجموع یک هزار و ۷۲۱ صندلی فروخته شده، ۶۰ میلیون تومان فروش داشت، اما در سال ۹۴ و در دوره سی و یکم جشنواره با مجموع ۱۶ اجرا و ۴ هزار و ۱۶۹ صندلی فروخته شده، ما به فروشی معادل ۲۲۵ میلیون تومان دست پیدا کردیم. به طور کلی و با در نظر گرفتن مدارکی که به آن اشاره کردم، میزان فروش آثار به صحنه رفته در دوره سیام جشنواره موسیقی فجر یک میلیارد و ۲۳۷ میلیون تومان و در دوره سی و یکم جشنواره ۲ میلیارد و ۲۳۹ میلیون تومان میزان فروش داشتیم.
درصد تغییر بودجه نسبت به دوره سیام اندک است
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر با بیان اینکه درصد تغییر بودجه در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۴ بسیار اندک است، گفت: طبق برآوردی که ما از میزان بودجه جشنواره انجام دادیم، درصد تغییر بودجه جشنواره نسبت به سال گذشته فقط ۲۰۰ میلیون تومان اختلاف بوده است. این در حالی است که ما در دوره سی و یکم جشنواره موسیقی فجر برای اولین بار اقلامی را در بخش طراحی پوستر، تندیس، طراحی، نوسازی سایت و کتاب جشنواره انجام دادیم که نسبت به سال ۹۳ افزایش بسیار فاحشی داشته است. در حوزه بودجه نیز میتوانیم بگوییم که بودجه جشنواره امسال یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان بوده که از این مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان به اجارهبهای تالارهای بنیاد رودکی و هزینه ارکستر سمفونیک تهران اختصاص پیدا کرده است که اگر بخواهیم یک نگاه کلی به ماجرا بیندازیم، بودجه جشنواره دوره سی و یکم نسبت به دورههای قبل از میزان کمتری برخوردار بوده است.
۱۰۰ میلیون تومان حداکثر دستمزدهای جشنواره
وی در بخش دیگری از این نشست رسانهای با اشاره به موضوع افزایش دستمزدها در دوره سی و یکم جشنواره موسیقی فجر نیز توضیح داد: من مدافع این افزایش هستم، اما درباره جشنواره موسیقی فجر سال گذشته باید بگوییم که حداکثر دستمزدهای این دوره ۱۰۰ میلیون تومان بود که این مبلغ به گروه موسیقی کامکارها ارتباط پیدا میکرد. آنچه ما در حوزه دستمزدها به گروهها پرداخت کردیم به هیچ عنوان سربار جشنواره نبود و روندی بوده که بر اساس فروش بلیت کنسرتها انجام گرفته است. در مورد شبهات موجود پیرامون مبلغ قرارداد سهراب پورناظری در جشنواره نیز باید بگویم که او علاوه بر اجرا در برج میلاد، یک اجرا هم در اختتامیه داشته که رقم اعلام شده بر اساس این دو کنسرت انجام گرفت.
نوربخش ادامه داد: ما در دوره سی و یکم جشنواره برای اولین بار موضوعی به نام بیمه را نیز در قراردادها داشتیم که این موضوع کاملا قانونی است که به هیچ عنوان هم دست ما نیست و درصد بالایی را نیز به خود اختصاص داده که بر طبق مواد قانونی از میزان دستمزد گروهها و هنرمندان شرکتکننده کسر میشد.
انجمن موسیقی فعالیتهای اجرایی جشنواره سی و دوم را برعهده دارد
وی در بخش پایانی این نشست رسانهای با بیان اینکه جشنواره موسیقی فجر باید در دورههای آینده نیز به شکل جدید خود برگزار شود، توضیح داد: ساختار قبلی جشنواره در طول سی سال گذشته خود را در معرض آزمون قرار داد، بنابراین اگر میخواهیم این جشنواره تبدیل به یک رویداد تاثیرگذار در عرصه موسیقی باشد به اعتقاد من این رویه قبلی نمیتواند ادامه پیدا کند. اگر چه من معتقد به این نیستم که جشنواره سی و یکم موسیقی فجر، جشنواره بینقصی بوده است. من فقط به این نکته واقفم که ما تلاش کردیم که یک ریل جدید را در جریان برگزاری جشنواره ایجاد کنیم. قطعا در این راه با نواقص و اشکالات فراوانی روبرو هستیم که امیدواریم در دورههای بعد این نقایص رفع شود.
نوربخش اضافه کرد: هنوز درباره حضور من در دوره بعدی جشنواره نمیتوان به صورت قطعی چیزی را اعلام کرد، اما بنده عضو شورای سیاستگذاری جشنواره موسیقی فجر هستم و تا آنجا که اطلاع دارم کارهای اجرایی دوره سی و دوم نیز بر عهده انجمن موسیقی است.
این خواننده موسیقی ایرانی درباره بحث جایزه باربد جایزه سی و یکم نیز توضیح داد: ما در سال گذشته سعی کردیم از تمام افرادی که صلاحیت لازم را برای برگزاری جشنواره دارند به عنوان اعضای هیات داوران دعوت کنیم. هر کسی هم که در این جمع حضور نداشته، به خواسته خود این کار را انجام داده است. ما تلاش کردیم تا بر اساس یک الگو و معیار بینالمللی کارهای رسیده به این بخش را داوری کنیم و معتقدیم هر چقدر این تعداد بیشتر باشد، ما با شائبه کمتری در این زمینه روبرو هستیم. ما با این نگاه از هنرمندان صاحبنام برای داوری آثار دعوت میکنیم. وقتی هم که شما این تعداد را دعوت کنید نمیتوانید بگویید آثار اینها در جایزه باربد حضور نداشته باشد. البته که آنها در این مجال حق داوری آثار خود را نداشتند، اما ملاک اصلی همان بود که بنده به آن اشاره کردم. حالا اگر خوب نبوده موضوعی است که میتوانیم به آن توجه بیشتری کنیم تا به ساختار درستی در داوریها برسیم.
وی افزود: ما نباید اصل جایزه باربد را زیر سوال ببریم. به اعتقاد من جامعه موسیقی کشور مانند سینما به یک جایزه معتبر و اصلی مانند سیمرغ بلورین که در سینما وجود دارد، احتیاج داریم. اتفاقا یکی از راههای نجات موسیقی ما شاید همین موضوع باشد که باید به آن توجه بیشتری کنیم.
مدیر سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر با اشاره به موضوع لغو کنسرتهای جشنواره تصریح کرد: همه این اتفاقات خارج از اختیارات من بود. به عنوان نمونه درباره لغو کنسرت آقای شجاعت حسینخان باید بگویم که ایشان از همان ابتدا اعلام کرده بود که ویزای خارج از پاسپورت میخواهد. ما هم پیرامون این موضوع با وزارت امور خارجه مکاتباتی را انجام دادیم، اما علیرغم موافقاتی که با این مکاتبات انجام گرفت، تا دقیقه ۹۰ میسر نشد که بتوانیم برطبق شرایط آقای شجاعت حسینخان عمل کنیم و زمانی هم که ماجرا درست شد، آقای شجاعت حسینخان دیگر به تلفن ما پاسخ نداد.
نظر شما